Besluit OM over doodgeschoten wolf

samen met SP en LijstPormes ingediend

Vragen
Besluit OM over doodgeschoten wolf

Vragen Antwoorden

Indiendatum: 16 jul. 2024

In Wapse is een wolf doodgeschoten na een incident, waarbij de wolf een schapenboer zou hebben gebeten. Het Openbaar Ministerie (OM) heeft besloten niemand te vervolgen, ondanks aangiftes van dierenorganisaties en ondanks dat het OM aangeeft dat er strafbare feiten zijn gepleegd. De betrokkenen, waaronder de toenmalige burgemeester, de schutter en de schapenhouder, krijgen strafrechtelijke immuniteit, omdat het bevel tot afschieten als een exclusieve bestuurstaak wordt gezien. Volgens het OM was er geen sprake van een acuut gevaar voor mensen of een probleemwolf, wat andere maatregelen mogelijk had gemaakt. Het OM verklaart de boer en zijn zoon schuldig, terwijl dit een taak is van de rechter. Maar vervolgt niet, waardoor de boer en zijn zoon zich niet meer kunnen verdedigen. Dit geldt overigens ook voor de burgemeester en locoburgemeester. Om deze reden kan de rechter geen oordeel vellen over de zaak.

Vragen:

Heeft u kennisgenomen van de beslissing van het OM om over te gaan tot een sepot inzake de kwestie van de doodgeschoten wolf in Wapse?
Waarom werd het bevel om de jonge mannetjeswolf af te schieten niet op schrift medegedeeld, zoals dat wel het geval hoort te zijn bij een noodbevel?
Waarom heeft het onderzoek van het OM zo lang geduurd (>9 maanden) of er strafbare feiten zijn gepleegd door de burgemeester?
Hoe kan er gebrek aan bewijs zijn, terwijl de wolf een beschermde diersoort en niet zomaar mag worden gedood, indien er geen sprake is van acuut gevaar? Het OM gaf zelf aan dat dit geen probleemwolf was, maar zich verdedigde tegen de boer in kwestie.
Hoe kijkt GS aan tegen het feit dat dit een mogelijke vrijbrief is voor andere boeren om er op deze manier mee weg te kunnen komen?
Beschikt GS over beeldmateriaal dat betrekking heeft op deze kwestie? Zo ja kan dit gedeeld worden met de belanghebbende in deze zaak?
Heeft GS enige betrokkenheid gehad bij het onderzoek van politie en justitie in deze zaak? Zo ja welke betrokkenheid? Zo nee, waarom niet?
Het OM grijpt in haar sepot terug op Artikel 175 Gemeentewet: "In geval van oproerige beweging, van andere ernstige wanordelijkheden of van rampen, dan wel van ernstige vrees voor het ontstaan daarvan, is de burgemeester bevoegd alle bevelen te geven die hij ter handhaving van de openbare orde of ter beperking van gevaar nodig acht. "Alle experts zijn sindsdien van mening dat er geen gevaar (meer) was toen de wolf zich verschool onder de zonnepanelen en er dus ook geen beroep kan worden gedaan op de gemeentewet? Houdt dat dan ook niet in dat er geen beroep kan worden gedaan op strafrechtelijke immuniteit?
Het handelingsperspectief voor burgemeesters is pas in februari 2024 uitgekomen. Is dit niet opgesteld uit angst voor juridische represailles?
Deelt u de opvatting van prof Brouwer van de RUG dat het beter zou zijn wanneer de rechter deze zaak zou beoordelen, anders dan de afdoening die het OM nu gekozen heeft. Zo nee, waarom niet, en welke gevolgen heeft dat voor het vertrouwen in het rechtssysteem?
Was de provincie om een ontheffing gevraagd om deze wolf dood te schieten? Zo nee, had dat wel gemoeten? Zo ja, kunt u exact aangeven op welk moment er vanuit de gemeente om zo'n ontheffing gevraagd is, door wie, en of de ontheffing verleend is?
Deelt u de opvatting dat de wolf niet zonder ontheffing geschoten had mogen worden en dat er geen gronden waren voor een dergelijke ontheffing? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke actie gaat u ondernemen tegen de gemeente?
Op welke wettelijke basis en specifieke omstandigheden is de strafrechtelijke immuniteit voor de burgemeester en andere betrokkenen gebaseerd in dit geval?
Welke stappen worden genomen om ervoor te zorgen dat in de toekomst wolvendeskundigen snel en adequaat worden geraadpleegd in soortgelijke situaties?
Was er een wolf een wolf werend hek? Op de beelden van RTV Drenthe is te zien dat er een stroomdraad ontbrak en is dit hek door BIJ12 en de wolvenconsulent gecontroleerd? Heeft u hier onomstotelijk bewijs van?
Wat gaat GS doen om de bevolking beter te informeren over de bescherming van wolven en de juiste handelwijze bij ontmoetingen met wolven?
De wolf is strikt beschermd onder de EU Habitatrichtlijn. Nu heeft het OM geconstateerd dat er strafbare feiten zijn gepleegd, maar dit gaat nier naar de rechter. Dat is heel slecht voor de rechtstaat. We vragen of de gedeputeerde dat met ons eens is en zo nee, waarom niet?

Namens de fracties van de SP, Partij voor de Dieren en LijstPormes
Simon Zandvliet (SP)
Siska Peeks (Partij voor de Dieren)
Sam Pormes (LijstPormes)"

Indiendatum: 16 jul. 2024
Antwoorddatum: 18 sep. 2024

Geachte heren Zandvliet en Pormes en Statenlid Peeks,

In uw brief van 15 juli 2024 stelde u zeventien vragen over het besluit van het Openbaar Ministerie (OM) over de doodgeschoten wolf in Wapse. Deze vragen beantwoorden wij als volgt.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de beslissing van het OM om over te gaan tot een sepot inzake de kwestie van de doodgeschoten wolf in Wapse?

Antwoord 1

Wij hebben kennisgenomen van het besluit van het OM om de aangifte tegen betrokkenen bij het doodschieten van de wolf in Wapse te seponeren. Het is voor alle betrokken partijen belangrijk dat hierover nu duidelijkheid is. Ook hebben we ons op de hoogte gesteld van de kritische opmerkingen vanuit het OM over het handelen van de betrokkenen in de situatie in Wapse. De toelichting van het OM verscherpt het beeld van het juridisch kader bij het handelen in situaties wolf-mens.

Vraag 2

Waarom werd het bevel om de jonge mannetjeswolf af te schieten niet op schrift medegedeeld, zoals dat wel het geval hoort te zijn bij een noodbevel?

Antwoord 2

Deze vraag kunt u het beste aan de betrokken gemeente en/of politie stellen.

Vraag 3

Waarom heeft het onderzoek van het OM zo lang geduurd (>9 maanden) of er strafbare feiten zijn gepleegd door de burgemeester?

Antwoord 3

Deze vraag kunt u het beste aan het OM stellen.

Vraag 4

Hoe kan er gebrek aan bewijs zijn, terwijl de wolf een beschermde diersoort en niet zomaar mag worden gedood, indien er geen sprake is van acuut gevaar? Het OM gaf zelf aan dat dit geen probleemwolf was, maar zich verdedigde tegen de boer in kwestie.

Antwoord 4

Zie het antwoord op de voorgaande vraag.

Vraag 5

Hoe kijkt GS aan tegen het feit dat dit een mogelijke vrijbrief is voor andere boeren om er op deze manier mee weg te kunnen komen?

Antwoord 5

Het is algemeen bekend dat deze zaak bij alle betrokkenen diepe sporen heeft achtergelaten en alleen maar verliezers kent. Naar aanleiding van de uitspraak van het OM kunnen wij ons dan ook niet voorstellen dat er ook maar iemand is die “denkt ermee weg te komen”.

Vraag 6

Beschikt GS over beeldmateriaal dat betrekking heeft op deze kwestie? Zo ja kan dit gedeeld worden met de belanghebbende in deze zaak?

Antwoord 6

Het bij ons beschikbare beeldmateriaal is naar aanleiding van een Woo verzoek openbaar gemaakt en staat op onze website.

Vraag 7

Heeft GS enige betrokkenheid gehad bij het onderzoek van politie en justitie in deze zaak? Zo ja welke betrokkenheid? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

Op verzoek van het OM zijn er documenten toegestuurd. Wij zijn niet ondervraagd.

Vraag 8

Het OM grijpt in haar sepot terug op Artikel 175 Gemeentewet: “In geval van oproerige beweging, van andere ernstige wanordelijkheden of van rampen, dan wel van ernstige vrees voor het ontstaan daarvan, is de burgemeester bevoegd alle bevelen te geven die hij ter handhaving van de openbare orde of ter beperking van gevaar nodig acht.”

Alle experts zijn sindsdien van mening dat er geen gevaar (meer) was toen de wolf zich verschool onder de zonnepanelen en er dus ook geen beroep kan worden gedaan op de gemeentewet? Houdt dat dan ook niet in dat er geen beroep kan worden gedaan op strafrechtelijke immuniteit?

Antwoord 8

Voor meer informatie hierover verwijzen wij u naar het OM.

Vraag 9

Het handelingsperspectief voor burgemeesters is pas in februari 2024 uitgekomen. Is dit niet opgesteld uit angst voor juridische represailles?

Antwoord 9

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft dit protocol opgesteld. Voor vragen over het protocol verwijzen wij u naar de VNG.

Vraag 10

Deelt u de opvatting van prof Brouwer van de RUG dat het beter zou zijn wanneer de rechter deze zaak zou beoordelen, anders dan de afdoening die het OM nu gekozen heeft. Zo nee, waarom niet, en welke gevolgen heeft dat voor het vertrouwen in het rechtssysteem?

Antwoord 10

Dit is een besluit van het OM.

Vraag 11

Was de provincie om een ontheffing gevraagd om deze wolf dood te schieten? Zo nee, had dat wel gemoeten? Zo ja, kunt u exact aangeven op welk moment er vanuit de gemeente om zo'n ontheffing gevraagd is, door wie, en of de ontheffing verleend is?

Antwoord 11

Nee. Besloten is de openbare orde te handhaven en gebruik te maken van een gemeentelijke noodbevoegdheid. Hiervoor is geen toestemming van de provincie nodig.

Vraag 12

Deelt u de opvatting dat de wolf niet zonder ontheffing geschoten had mogen worden en dat er geen gronden waren voor een dergelijke ontheffing? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke actie gaat u ondernemen tegen de gemeente?

Antwoord 12

Wij sluiten ons aan bij de uitspraak die het OM hierover heeft gedaan. Wij zijn in overleg met de politie en de Drentse burgemeesters om de handelswijze op elkaar af te stemmen in het geval er zich in de toekomst soortgelijke situaties met wolven voordoen.

Vraag 13

Op welke wettelijke basis en specifieke omstandigheden is de strafrechtelijke immuniteit voor de burgemeester en andere betrokkenen gebaseerd in dit geval?

Antwoord 13

Voor het antwoord op deze vraag verwijzen wij u naar het OM.

Vraag 14

Welke stappen worden genomen om ervoor te zorgen dat in de toekomst wolvendeskundigen snel en adequaat worden geraadpleegd in soortgelijke situaties?

Antwoord 14

Om de Drentse burgemeesters comfort te bieden, hebben wij voor de afgelopen zomerperiode een piketdienst georganiseerd voor incidenten met wolven. Momenteel wordt met de andere provincies overwogen een landelijk deskundigenteam voor de wolf op te richten. Een piketdienst zou hier dan ook deel van kunnen uitmaken.

Vraag 15

Was er een wolf een wolf werend hek? Op de beelden van RTV Drenthe is te zien dat er een stroomdraad ontbrak en is dit hek door BIJ12 en de wolvenconsulent gecontroleerd? Heeft u hier onomstotelijk bewijs van?

Antwoord 15

Destijds hebben wij geconstateerd dat dit een van de degelijkste wolfwerende hekken was die wij tot dat moment in Drenthe hadden gezien. Op de dag van de aanval is vastgesteld dat het hek aan de richtlijnen voor wolfwerende rasters voldeed. Later hebben wij vastgesteld dat er strikt genomen op detailniveau nog wel wat kleine verbeterpunten waren. Dit geeft aan dat dit ook voor ons een leerproces is.

Vraag 16

Wat gaat GS doen om de bevolking beter te informeren over de bescherming van wolven en de juiste handelwijze bij ontmoetingen met wolven?

Antwoord 16

Wij hebben, samen met de terreinbeherende organisaties, een brochure ontwikkeld. Deze is te vinden op onze website via deze link. De papieren versie ligt bij alle bezoekerscentra van de terreinbeherende organisaties.

Vraag 17

De wolf is strikt beschermd onder de EU Habitatrichtlijn. Nu heeft het OM geconstateerd dat er strafbare feiten zijn gepleegd, maar dit gaat nier naar de rechter. Dat is heel slecht voor de rechtstaat. Wij vragen of de gedeputeerde dat met ons eens is en zo nee, waarom niet?

Antwoord 17

De uitspraak van het OM heeft gezorgd voor duidelijkheid voor alle betrokkenen. Aangezien wolven een relatief nieuw fenomeen zijn in Nederland, hebben verschillende partijen, waaronder wijzelf, waardevolle lessen getrokken uit de situatie in Wapse. Onze voorkeur gaat ernaar uit deze kwestie hiermee af te sluiten en onze inspanningen te richten op het maken van heldere afspraken met de politie en burgemeesters. Zo zorgen wij ervoor dat iedereen weet hoe te handelen in situaties met wolven.

Hoogachtend,

Gedeputeerde Staten van Drenthe