Vragen over PAS-melders

Indiendatum: 1 mei 2024
Antwoorddatum: 4 jun. 2024

Antwoord 1

Onder “nieuwe situatie” begrijpen wij dat u doelt op de conclusies van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en de Wageningen University and Research (WUR) in hun eerste evaluatie rapportages van het stikstof- en natuurbeleid1. Het PBL concludeert dat de maatregelen die het kabinet heeft ingezet sinds 2021 een positieve bijdrage leveren aan de toekomstige kwaliteit van de natuur. De gemiddelde overschrijding van kritische depositiewaarden voor stikstofgevoelige natuur daalt met een derde tot 2030. Maar de opgave om stikstof te reduceren en natuur te herstellen is groot en de tot nu toe getroffen maatregelen leveren nog niet genoeg op om wettelijke doelen te halen, terwijl we eerder nog op koers lagen. Op 9 mei 2023 hebben wij gecommuniceerd dat extern salderen in Drenthe voorlopig niet mogelijk is zolang wij geen plan hebben waarmee wij de verslechtering van de natuur kunnen stoppen. Voor de legalisatie van de PAS-melders is dit problematisch omdat het PAS legalisatieprogramma uitgaat van extern salderen om de PAS-melders een vergunning te kunnen geven. Voor geen van de PAS-melders was het vanaf dat moment dus mogelijk om via extern salderen een vergunning te krijgen; deze situatie is onveranderd na deze “nieuwe situatie” en de inzichten die het rapport van PBL ons biedt. De PBL-rapportage maakt duidelijk dat de provincies een grote opgave hebben en dat de gebiedsplannen met een stapsgewijze aanpak hier een bijdrage aan moeten leveren. Daarnaast speelt op nationale schaal ook de situatie rondom het vervallen van derogatie wat ook een effect kan hebben op de resultaten.

Antwoord 2

Nee, wij zijn niet voornemens te gaan handhaven tegen PAS-melders die voldoen aan de voorwaarden om voor legalisatie in aanmerking te komen. Deze PAS-melders hebben te goeder trouw gehandeld en zijn in afwachting op de toezegging van de overheid (wat ook in de wet staat) om hun situatie te legaliseren. In deze situatie achten wij het onevenredig om handhavend op te treden tegen deze PAS-melders.

Antwoord 3

Wij zijn volop bezig met het verificatie traject waar de PAS-melders zich voor hebben aangemeld. Om dit proces te versnellen hebben wij dit ook (deels) uitgezet bij een extern adviesbureau. Onze planning is om begin 2025 duidelijkheid te hebben over welke PAS-melders voor legalisatie in aanmerking komen en op hoeveel stikstofruimte zij een beslag leggen. Het PAS-legalisatieprogramma gaat uit van “extern salderen” met stikstofruimte die elders gewonnen wordt. Het additionaliteitsvereiste voorkomt echter dat wij nu stikstofruimte kunnen uitgeven. Wij zien echter wel kansen om stikstofruimte op te slaan (in een stikstofbank) totdat voldaan is aan het additionaliteitsvereiste. In het PAS-legalisatieprogramma staat hoe ondernemers met PASmeldingen een vergunning krijgen en welke maatregelen nodig zijn voor het creëren van stikstofruimte. De stikstofruimte voor het verlenen van toestemming aan PAS-meldingen moet, volgens het legalisatieprogramma van het rijk komen uit beëindigingsregelingen en aankoopregelingen voor veehouders die vrijwillig willen stoppen. Hiervoor zijn de volgende bronmaatregelen beschikbaar: Landelijke beëindigingsregeling veehouderijlocaties (Lbv), Landelijke beëindigingsregeling veehouderijlocaties met piekbelasting (Lbv-plus), de Regeling Provinciale Aankoop Veehouderijen (voorheen MGO) en de Subsidieregeling sanering varkenshouderijen. Met deze aanpak vermindert de belasting van stikstof op de kwetsbare natuur. Hierdoor krijgt de natuur kans om te herstellen en daardoor ontstaat ruimte om in toenemende mate vergunningen te verlenen. Ruimte die ontstaat zal met prioriteit worden benut om PAS-melders te legaliseren en vervolgens urgente maatschappelijke en economische ontwikkelingen mogelijk te maken. Ook ontstaat er met deze aanpak meer bewegingsruimte in de gebiedsprocessen. Met de regeling Maatregel Gerichte Opkoop heeft de provincie Drenthe vier bedrijven aangekocht. Na feitelijke levering en het intrekken van de vergunning kan de vrijgekomen stikstofruimte, na afroming, gereserveerd worden in een stikstofbank voor legalisatie van de PAS melders. Naast deze landelijke maatregelen hebben wij in 2023 gewerkt aan het PAS versnellingstraject. Het ministerie heeft in 2023 de regeling provinciale maatregelen PAS-melders opengesteld. De minister heeft 250 miljoen beschikbaar gesteld voor de provincies voor maatregelen die met voldoende zekerheid en oplossing bieden voor gemelde PAS-projecten. Wij hebben hiervoor meerdere aankopen aangemeld (waaronder twee PAS-melders). Deze twee PAS-melders zijn hiermee direct geholpen (want hun PAS-melding hoeft niet meer gelegaliseerd te worden). De daarmee vrijgekomen ruimte voor de PAS melders zullen wij, na afroming, reserveren voor de PAS-melders in een stikstofbank. 4

Antwoord 4

In Drenthe hebben wij nog geen PAS-melder kunnen legaliseren die zich heeft aangemeld voor het legalisatieprogramma. Wel is duidelijk geworden dat niet alle PAS-melders die zich hebben aangemeld in aanmerking komen voor legalisatie en een deel heeft geen legalisatie meer nodig. Van de 120 PAS-melders komen er momenteel 64 in aanmerking voor legalisatie en 11 PAS-melders worden niet meegenomen in het legalisatieprogramma. Van deze 11 zijn 6 afgewezen, omdat zij niet aan de voorwaarden voldoen van het legalisatieprogramma. Voor 5 PAS-melders is legalisatie niet meer nodig. Hiervan zijn 2 PAS-melder aangekocht en 3 PAS-melders hebben geen stikstof ruimte nodig. Van 46 PAS-melders wordt nog onderzocht of zijn voldoen aan de voorwaarden.

Antwoord 5

De 215 miljoen uit de voorjaarsnota van het Rijk, voor de aankoop van boerenbedrijven, zijn overgebleven middelen eerder bestemd voor PASmelders. Van de 250 miljoen die het Rijk vorig jaar beschikbaar heeft gesteld is 215 miljoen niet benut. De voorwaarden om dit geld in te kunnen zetten om maatregelen te treffen voor PAS-melders bleken veelal niet haalbaar in de gestelde termijn. Het Rijk heeft ervoor gekozen om dit budget te verschuiven naar de stoppersregeling Lbv en Lbv-plus. De begrote financiële middelen voor de Lbv en de Lbv-plus bleek eind 2023 niet toereikend voor het aantal aanvragen (landelijk ruim 1400 aanvragen, april 2024). Om voor zoveel mogelijk veehouderijlocaties die zouden willen stoppen een positieve beschikking af te kunnen geven, is met middelen naar deze post geschoven. Het budget voor de Lbv en de Lbv-plus is niet alleen met deze 215 miljoen verhoogd, maar in totaal verhoogd met 1,45 miljard. Het totale budget voor Nederland voor de Lbv komt daardoor uit op 1,1 miljard en de Lbv-plus op ruim 1,8 miljard. Tot eind 2024 kunnen veehouders een aanvraag Lbv-plus indienen, op dit moment (stand 30-04-2024) zijn in Drenthe 64 aanvragen ingediend, waarvan 14 een positieve beschikking hebben ontvangen. De hoogte van de claim die Drenthe legt op dit bedrag, is dus volledig afhankelijk van het aantal beschikkingen die door de ondernemers daadwerkelijk worden getekend.