Bijdrage proces intrekken beleids­maat­re­gelen stikstof

Voorzitter,

Allereerst bedankt dat wij hier vandaag kunnen discussiëren over hoe het proces is verlopen met betrekking tot besluit over de aanpak van stikstof in Drenthe. De Partij voor de Dieren heeft om een spoeddebat gevraagd en die hebben we ook gekregen, dank daarvoor.

Want wat is er de afgelopen weken allemaal gebeurd en wat vinden we daarvan? Dat is waar wij onze mening graag over willen laten horen. Wij zijn als fractie geschokt door hoe het proces is verlopen. Niet alleen voelen wij ons als Staten miskend in de manier waarop wij betrokken zijn in zo een belangrijk besluit, maar vooral voelen wij ons in ons hemd gezet door dit college doordat een collegebesluit onder druk van één belangengroep met één zucht van tafel wordt geveegd.

Voorzitter, waar leidt dit toe in onze Drentse democratie? Leidt dit niet tot het aanjagen van meerdere protesten als een college- of een Statenbesluit niet goed valt bij één belangengroep? Wij houden als fractie ons hart vast waar dit proces toe gaat leiden.

Laat ik voorop stellen dat wij begrip hebben dat er veel ongenoegen heerst bij de boeren over de stikstofaanpak. En het is ook helemaal terecht dat het protest zich richt tegen de politiek. Want, voorzitter, het is de politiek die van het stikstofdossier een enorme puinhoop heeft gemaakt. Wij beseffen ons dat de boeren gek worden van de regels omdat dat er steeds weer nieuwe regels komen, die alleen maar werken als pleisters op een stinkende wond. Hierin valt de boeren niets te verwijten. Ik wil ook zeggen dat onze boeren het volste recht hebben om te protesteren. Het recht om te protesteren is een grote verworvenheid van onze democratie. Over de manier waarop valt wel wat te zeggen, wat onze fractie betreft is het niet acceptabel dat een demonstratie leidt tot intimidatie van het provinciepersoneel en zoveel tijd en capaciteit vraagt van onze rechtshandhavers.

Een tijdschets van de week van 8 tot 15 oktober. Op 8 oktober wordt door GS het door het IPO voorgesteld beleid vastgesteld. GS stelt in een brief aan de Staten van 4 november jl. dat zij de Staten daar per brief over geïnformeerd heeft. Dit klopt niet, wij werden als Staten hier pas op 11 oktober via het SIS over geïnformeerd. Op 9 oktober vindt in dit huis een Staten-informatiesessie plaats met de gedeputeerden Jumelet en Kuipers. De gedeputeerden worden er hier door de Statenfractie van het CDA mee geconfronteerd dat de regels van de provincie strenger zijn dan die van het Rijk. GS beaamt hiervan op de hoogte zijn. De dag daarna vindt er in de Tweede Kamer een debat plaats met minister Schouten waarbij de minister verklaart dat (en ik citeer) “de strengere uitleg van de provincie niet juist is en het verschik in definities veel onduidelijkheid geeft”. Voorzitter, wat wij graag zouden willen weten: wat heeft het college gedaan met de constateringen van uw Staten en met de uitspraak van de minister? En met wie heeft het college na 9 en 10 oktober gesproken? Waren er ook gesprekken met andere belangengroepen? Was er toen reden om het beleid in te trekken?

Op vrijdag 11 oktober wordt door boeren gedemonstreerd in Leeuwarden, op zaterdag kondigt LTO Noord demonstraties aan de provinciehuizen in Assen in Groningen. In de media verschijnen die dag een aantal berichten van Statenleden van de collegepartijen waarbij de strekking is dat het ‘zomaar terugdraaien van een beleidsregel geen optie is’.

Voorzitter, heeft het college overwogen om op dat moment de beleidsregels in te trekken? En als ze dat van plan was, waarom heeft ze dat niet kenbaar gemaakt aan de demonstranten die op maandag naar Assen wilden komen? Op maandagochtend 14 oktober verklaart gedeputeerde Jumelet in het Dagblad va het Noorden dat (en ik citeer) “Ondanks dat Friesland al na drie dagen brak met het IPO-beleid, Drenthe er samen met de andere provincies voor kiest om door te gaan met het beleid”. Om 12 uur die dag begint het boerenprotest voor het provinciehuis. De boeren worden getrakteerd op koffie en krentenwegge.

Voorzitter waarom is hiervoor gekozen? Andere demonstraties hebben nog nooit zo’n warm onthaal gehad! Daar hebben wij als Partij voor de Dieren aan den lijve ondervonden.

En dan plotseling om 13 uur stuurt GS een brief aan PS met de verklaring dat het college (en ik citeer) “achteraf heeft geconstateerd dat er licht zit tussen het vastgestelde beleid en het Rijksbeleid en dat dat geen recht doet om als één overheid te willen werken”. Ook stelt het college dat (en ik citeer) “wij ons collegeprogramma, voor wat betreft landbouw, nadrukkelijk aangeven dat wij geen extra regels bovenop de landelijke regels leggen”. Vervolgens wordt om 13.41 uur na een nieuw overleg met LTO Noord en het DAJK door het college de stikstofregels helemaal ingetrokken. Voorzitter, de argumentatie die gegeven wordt door het college klopt van geen kant. Immers, op 9 oktober wist het college al dat het provinciale beleid strenger was en hier is bewust voor gekozen! Met deze argumentatie kunnen wij als fractie niet leven. Voorzitter, wij vragen daarom van het college om de ware reden van het terugdraaien van het beleid te openbaren. En als het zo is dat dit college is gezwicht voor de druk van één belangengroep dan is het vertrouwen in dit college geschaad.

Voorzitter, ik weet dat ik uw college hiermee een zwaar verwijt maak. En dat verwijt, voorzitter, dat treft ook u. U heeft als voorzitter de zorg voor de openbare orde en veiligheid, maar uw primaire taak is het bewaken van onze democratie en het beschermen van de integriteit van ons bestuur. Ik snap dat u heeft gekozen voor een warm onthaal van de boeren – en ik wil hier niet beweren dat ik in uw positie een andere keuze zou hebben gemaakt – maar dat neemt niet weg dat ik ben van mening dat het niet de juiste keuze is. Nee, dat het een fundamenteel onjuiste keuze wat ons betreft gezien het gelopen proces voorafgaande aan 14 oktober.

De beantwoording van het college zal bepalen of ik er vertrouwen in heb dat dit college in staat is om de fundamentele waarden van onze rechtstaat te verdedigen.