I am the river, the river is me

Gisteravond heeft een grote groep leden de film 'I am the river, the river is me', gezien. Dit is een film van regisseur Petr Lom en van producenten Corinne van Egeraat en Mette Cheng Munthe-Kaas uit 2024.

De film gaat over: De Whanganui-rivier in Aotearoa Nieuw-Zeeland. Dit is de eerste rivier ter wereld die bij wet wordt erkend als rechtspersoon, en als een levend en ondeelbaar wezen.

De Māori hebben hier meer dan honderdvijftig jaar gevochten voor de erkenning van de rivier als rechtspersoon. Māori-rivierhoeder Ned Tapa neemt een groep vrienden, familieleden en activisten mee op een vijfdaagse adembenemende kanotocht over deze heilige rivier. Samen omarmt deze diverse groep de geest van de rivier en probeert te vinden wat nodig is om de planeet te redden.

Na deze inspirerende film kwam het gesprek los of we in Drenthe ook een rivier hebben die erkend zou moeten worden als rechtspersoon om de bescherming te waarborgen.

Een van onze leden schreef na afloop deze mooie reflectie over de film:

Een levende rivier is als een slagader in het landschap. 

De door de PvdD Drenthe vertoonde film “I am the river, the river is me”, waarin Mãori-rivierhoeder, Ned Tapa, ons meenam op een kanotocht over de heilige Wanganui-rivier in New Zeeland, houdt me nog steeds bezig. Het vertelt het verhaal over hoe deze vervuilde stervende rivier weer tot leven werd gewekt.

Een rivier is voor Mãori’s een heilige zelfstandige entiteit die door hen wordt geëerd, gerespecteerd en beschermd. Zij hebben 150 jaar gestreden voor een overeenkomst met de overheid waardoor de rivier in 2017 als eerste rivier ter wereld een rechtspersoon is geworden. Aan de inheemse wereldvisie van de Mãori is daarmee recht gedaan. Er zijn hoeders aangesteld om in het belang van de rivier te handelen en te spreken. De rivier en de bergen langs haar oevers herstelden van de vervuiling en het leven keerde terug.

Na deze rivier volgden ook andere rivieren die de status van rechtspersoon kregen. “”Hoe kijken we hier in Nederland tegen aan?, vraag ik me af. Het boek van Jessica den Outer kwam tijdens de filmavond ter sprake en ook de Stichting Rechten van de Natuur. Er wordt ook in Nederland aan gewerkt dus. Mooi!

Ik ben niet ingelezen of een kenner op dit gebied, wel iemand met een grote liefde voor de natuur. Dagelijks wandel ik langs De Drentsche Aa. Tijdens mijn wandelingen loop ik op zandpaden met rechts zicht op het beekdal en links op giftige lelieteelt. Ik zie er de doodgespoten oranje velden. Deze aanblik doet me zeer. Ook wat ik zie aan gevolgen van de hoge stikstofgehaltes is echt vreselijk. Zojuist hoorde ik er schoten en zag ik meer dan tien jagers. Er is 80% van het dierenleven verdwenen. “Wat bezielt ons?”, vraag ik me af.

“De waterkwaliteit is in Nederland het slechtst van alle EU lidstaten” las ik op de website van De Universiteit van Wageningen. Het landbouwgif dringt in alles door. “Blootstelling aan gewasbeschermingsmiddelen draagt bij aan de snelle groei van hersenziekte, Parkinson, en boeren hebben een enorm verhoogd risico om het te krijgen,” schrijft hoogleraar en neuroloog, Bas Bloem. Het begint al bij de kinderen van boeren. In hun luiers worden gifstoffen aangetroffen. Gif is gemaakt om (belagers van planten) te doden en het belandt ook in ons, met alle gevolgen van dien.

Gaat het slecht met de natuur, dan gaat het slecht met ons. Misschien zet dit ons in beweging richting meer natuurbescherming, maar hierbij staat de mens dan nog steeds centraal. De Mãori’s, gaan veel verder en zien de natuur, de rivieren, de bergen en de dieren als gelijkwaardig aan ons mensen. Zij hebben net zoveel recht op gezondheid, leven en ruimte als wij.

Van kinds af aan omarm ik juist die wereldvisie, daarom raakt dit succesverhaal van de Mãori’s mij ook zo. De Drentsche Aa is altijd heilig voor me geweest. Ik keek al mijn hele leven vanaf verschillende bruggetjes vol ontzag naar haar stromende water. Op allerlei manieren voel ik mij met met haar verbonden. Ik tref vaak gelijk gestemden bij de beek. Er zijn veel meer mensen die van haar houden en zelfs ook eren, mensen met een hart voor de natuur.

Kippenvel kreeg ik van het zingen en de haka’s van de Mãori in hun parlement. Beelden ervan gingen de hele wereld over. Laten we ons door de film inspireren? Kunnen we naast een politieke en juridische strijd ook andere wegen, wegen die het hart raken, inzetten? Kan kunst daarbij iets betekenen? Er werden mooie ideeën geopperd tijdens de filmavond.

Deze film , gevuld met wezenlijke gesprekken en een lust voor het oog met prachtige natuurbeelden, biedt mij troost en hoop en ook een politieke partij die zo’n filmavond organiseert.

Dank daarvoor!

“Als je zit en luistert, zul je het land horen zingen,” zegt Ned Tapa. “Allemaal samen, verweven, in harmonie, synchroon.”

Jitske van der Spoel