Schrif­te­lijke Vragen met betrekking tot het myste­rieus verdwijnen van een kwart van de Neder­landse wolven­po­pu­latie 

Indiendatum: 26 mrt. 2025
Antwoorddatum: 18 apr. 2025

Aan:
Statenlid S.R. Peeks-Niemeijer
(i.a.a. de overige Statenleden)
Assen, 17 april 2025
Ons kenmerk 16/5.3/2025000413
Behandeld door thema Natuur
Onderwerp: Beantwoording schriftelijke vragen ex artikel 41 Reglement van orde
over verdwijning van wolven
Geacht Statenlid Peeks,
In uw brief van 26 maart 2025 stelde u een aantal vragen over verdwijning van
wolven. Deze vragen beantwoorden wij als volgt.
Vraag 1
In hoeverre en sinds wanneer is het College ervan op de hoogte dat er zonder
verklaring wolven verdwijnen, en om hoeveel wolven van Drentse roedels gaat
het?
Antwoord 1
In Drenthe zijn geen wolven aangetroffen die door stroperij om het leven
zijn gekomen. Op basis van de voortgangsrapportages van BIJ12 en de
bronbestanden met bevestigde wolvenschade en gevalideerde waar-
nemingen, hebben wij vastgesteld dat er vier in Drenthe geboren wolven
al meer dan een jaar van de radar zijn verdwenen. Sommige Drentse jaar-
lingen vertrekken naar Duitsland, waar hun aanwezigheid via dna wordt
vastgesteld. Dit wordt in de voortgangsrapportages benoemd. Maar van
de hiervoor genoemde vier wolven is geen spoor meer gevonden. Een
verklaring voor deze verdwijningen valt niet met zekerheid te geven. Uit
de literatuur en ervaringen uit het buitenland zijn wij op de hoogte dat
wolven een lage acceptatie hebben in Europa en dat veel wolven ver-
dwijnen door vermoedelijk stroperij. Tot nu toe zijn er bij de provincie
Drenthe geen concrete berichten binnengekomen over stroperij op
wolven. WENR (Wageningen Environmental Research) onderzoekt alle in
Nederland gevonden dode wolven en stelt de doodsoorzaak vast.
2
Vraag 2
Wat vindt u als bevoegd gezag voor de natuur van de berichtgeving dat uit
Europese dna-monitoring blijkt dat een kwart van de Nederlandse wolven-
populatie zonder verklaring van de radar is verdwenen?
Antwoord 2
Hoewel van vier Drentse wolven al meer dan een jaar geen waarneming
is geweest, weten wij niet zeker of deze wolven permanent zijn ver-
dwenen. Voor nu nemen wij de berichtgeving dat uit Europese dna-moni-
toring blijkt dat een kwart van de Nederlandse wolvenpopulatie zonder
verklaring is verdwenen voor kennisgeving aan.
Vraag 3
Staat u over de bevindingen van de verdwenen wolven in contact met
Wageningen Environmental Research (WENR) die de dna-monitoring namens
Nederland uitvoert? Zo nee, waarom niet?
Antwoord 3
Wolvenmonitoring wordt namens de provincies gedaan door het Wolven-
meldpunt van BIJ12, die gegevens van het WENR ontvangt en publiceert.
Als een Drentse wolf dood wordt gevonden met stroperij als doodsoor-
zaak, worden wij daarvan op de hoogte gesteld. Tot nu toe is dit in
Drenthe niet voorgekomen.
Vraag 4
Welk concreet beleid heeft de Provincie op dit moment om inhoud te geven aan
haar beschermplicht voor de wolf als het gaat om het voorkomen en zo nodig
bestraffen van het illegaal bejagen, doden of verstoren van wolven? Graag een
verwijzing naar de concrete beleidsregels.
Antwoord 4
Vanuit de provincie wordt de Landelijke Handhavingsstrategie
Omgevingsrecht (LHSO) gevolgd. Wij werken samen met de politie en de
boa's van de samenwerkende partijen in het natuurtoezicht. Indien een
melding zou binnenkomen over illegale stroperij, dan start de politie een
onderzoek. Er zijn momenteel geen concrete meldingen van wolven-
stroperij. Het opzettelijk doden van de wolf is strafbaar gesteld in het
Wetboek van Strafrecht.
3
Vraag 5
In hoeverre voldoet dit beleid aan het in de richtsnoeren van de Europese
Commissie genoemde vereiste van het nemen van passende maatregelen om de
illegale jacht doeltreffend te bestrijden (zoals strafbaarstelling, handhaving en
bewustmaking)? Graag een verwijzing naar de betreffende passende maat-
regelen.
Antwoord 5
Zie antwoord 4
Vraag 6
Bent u bekend met het rapport “Key Actions for Large Carnivore Populations in
Europe” waaruit blijkt dat het illegaal doden van grote carnivoren wijdverbreid is
in Europa en dat de belangrijkste reden hiervan het gebrek aan maatschappelijke
acceptatie van grote carnivoren is? Zo ja, gaat u samen met andere overheden,
het OM en de politie de hierin genoemde acties ondernemen om deze illegale
praktijken onder de aandacht te brengen, op te sporen en te vervolgen? Zo nee,
vindt u dat u als bevoegd gezag en uitvoerende macht de wet naar behoren uit-
voert en handhaaft?
Antwoord 6
Wij zijn bekend met het rapport van Boitani et al. uit 2015. Zie ook ant-
woord 1. De meeste acties die worden genoemd in het rapport worden
op dit moment al gedaan. Denk bijvoorbeeld aan het verzamelen van dna
en data en het openbaar maken van informatie over wolven, het ver-
strekken van subsidies voor wolfwerende maatregelen en compensatie
voor wolvenschade. Door de landelijke overheid wordt in internationaal
verband gewerkt aan een gunstige staat van instandhouding. De acties
die worden genoemd bij ‘measures against illegal killing’ zijn voor nu niet
aan de orde, want er zijn op dit moment nog geen concrete aanwijzingen
of hier stroperij plaatsvindt en zo ja, waar en op welke manier.
Vraag 7
Is GS bereid om nader uit te (laten) zoeken hoe op dit moment op onverklaarbare
wijze wolven verdwijnen? Zo nee, waarom niet?
Antwoord 7
Nee, niet op dit moment. Wolvenmeldpunt en BIJ12 blijven de situatie
monitoren. Als er concrete aanwijzingen zijn dat wolven in Drenthe
worden gestroopt, zullen wij zeker actie ondernemen.
4
Vraag 8
Is GS bereid hierbij ook te onderzoeken of er netwerken actief zijn die op afroep
betrokken zijn bij het elimineren van wolven, ook op terreinen van particuliere
grondeigenaren? Met andere woorden, om na te gaan of er sprake is van syste-
matische eigenrichting?
Antwoord 8
Op dit moment hebben wij geen concrete aanwijzingen dat er in Drenthe
wolven worden gestroopt. Het opsporen van illegale activiteiten is een
taak van de politie en provinciale toezichthouders.
Vraag 9
In hoeverre loopt er al een project samen met de politie voor het vinden van aan-
wijzingen en bewijzen voor mogelijke stroop op wolven?
Antwoord 9
Op dit moment niet. Zie antwoord 7 en 8.
Vraag 10
Op welke wijze kan volgens u beter dan nu een vermoeden van (systematische)
stroperij aangetoond worden?
Antwoord 10
Als alle Drentse wolven gezenderd waren, konden zij beter worden ge-
monitord en kan duidelijk in kaart worden gebracht of zij op een zeker
moment verdwijnen en zo ja, op welke locatie.
Vraag 11
Kan GS inzicht verschaffen in hoe de monitoring van wolven op dit moment
verloopt, welke ontwikkelingen daarbij gesignaleerd worden en in hoeverre deze
monitoring toereikend is met het oog op mogelijke illegale praktijken om wolven
te laten verdwijnen?
Antwoord 11
De monitoring gebeurt door het Wolvenmeldpunt van BIJ12. Vrijwilligers
verzamelen dna (vaak van uitwerpselen), maar ook bij wolvenaanvallen
op vee wordt dna verzameld, dat vervolgens wordt onderzocht op soort-
bepaling en individubepaling en mensen kunnen meldingen doorgeven
via het Wolvenmeldpunt. Doodgevonden wolven worden onderzocht via
het WENR. De monitoring laat zien welke wolven in een gebied actief
zijn. De bevindingen worden door BIJ12 twee keer per jaar gerapporteerd
in een voortgangsrapportage. Op dit moment van schrijven hebben de
laboratoria het erg druk met analyseren van dna, waardoor op dit
moment wel altijd de soortbepaling wordt gedaan, maar niet bij iedere
waarneming en schadegeval de individubepaling wordt gedaan. Voor
een beter zicht op de in Nederland actieve wolven, zou de individu-
bepaling standaard gedaan moeten worden. Hier wordt aan gewerkt.
5
Vraag 12
Hoe kunnen bijvoorbeeld welpen tijdig worden gemonitord, zodat de kans nihil
is dat ze verdwijnen alvorens we van hun bestaan weet hebben?
Antwoord 12
Welpen worden door BIJ12 al –zo goed als mogelijk- gemonitord. De
ligging van de holen is echter goed verscholen en lastig bereikbaar. Daar-
naast mogen de welpen beslist niet worden verstoord. Er is geen 100%
zekerheid te geven dat alle welpen in kaart worden gebracht voordat zij
mogelijkerwijs verdwijnen.
Vraag 13
Hoe acteert u op grondeigenaren die weigeren om mee te werken aan het moni-
toren van wolven en/of hun eigen niet-gevalideerde dna-onderzoek verrichten?
Antwoord 13
Hier hebben wij geen voorbeelden van.
Vraag 14
Steeds meer roedels zijn juist in de bufferzones naast natuur en aangrenzend
agrarisch gebied actief: hoe kan hier vanuit monitoring en toezicht meer grip
gekregen worden op waar en hoeveel wolven er zijn en welke verstoringen
gesignaleerd worden?
Antwoord 14
Het Wolvenmeldpunt van BIJ12 monitort wolven in Nederland. Zij
hebben goed zicht op hoeveel wolven er zijn en in welke gebieden
zij zich bevinden. Zie ook antwoord 10.
Vraag 15
Er is voor de provincie actieve soortenbescherming van kracht, dit betekent het
actief verbeteren van de gunstige staat van instandhouding van de wolf, zoals
het vergroten en verbinden van leefgebied. Hoe kan de provincie vanuit haar rol
van beschermer samen met gebiedseigenaren en andere partners actieve soorten-
bescherming gaan bieden als het om de wolf gaat? Hoeveel BOA's worden er in-
gezet in de leefgebieden van de wolf en is er extra aandacht bij hen om signalen
van stroperij te detecteren, te handhaven en zo nodig aangifte te doen?
Antwoord 15
Er zijn drie boa’s werkzaam voor de provincie Drenthe voor de uitvoering
van toezicht en handhaving in natuurgebieden. Daarnaast werken bij de
verschillende terreinbeherende organisaties in Drenthe ongeveer tien
boa’s. Deze boa’s voeren ook toezicht uit in de natuurgebieden. Het
toezicht vindt onder andere plaats op illegale stroperij. De boa werkt op
basis van feiten en omstandigheden. Indien daartoe aanleiding is, zal
door de boa een onderzoek worden opgestart. In het geval van
6
geconstateerde stroperij treedt de boa op. Aangifte doen valt daar ook
onder. Er zijn op dit moment geen concrete meldingen van stroperij van
wolven.
Vraag 16
Hoe zit het bijvoorbeeld met toezicht en handhaving op het verschijnsel van
voeren van frikandellen in de berm van de weg zoals in Gelderland, waardoor al
dan niet opzettelijk aanrijdingen van wolven wordt uitgelokt?
Antwoord 16
Er zijn hierover op dit moment hierover geen concrete meldingen. Indien
zo'n melding binnenkomt, dan wordt een onderzoek gestart, gezamenlijk
met de politie.
Vraag 17
Welke signalen krijgt GS van de kant van de professionele jagers in de gebieden
van grote, maar juist ook kleinere gebiedseigenaren? Kunnen zij een rol spelen in
het opsporen van mogelijke misstanden en stroop op wolven?
Antwoord 17
Jagers spelen geen rol in opsporing van strafbare feiten. Alleen de politie
en de boa’s zijn bevoegd om strafrechtelijk te handhaven. Wel kunnen
jagers een signaleringsfunctie hebben als de ogen en oren in het veld om
misstanden te melden!
Vraag 18
Is GS bereid om de handen ineen te slaan met de terreinbeheerders, ook met de
kleinere, voor het ontwikkelen van beleid om stroop op wolven te bestrijden en
te voorkomen?
Antwoord 18
Zie antwoord 15. Wij werken op dit moment al samen met terrein-
beheerders.
Vraag 19
Hoe kijkt GS aan tegen de mogelijkheid om het in te stellen “24x7 team” voor
calamiteiten met de wolf een bredere opdracht mee te geven en ook te laten
acteren op calamiteiten tegen de wolf?
Antwoord 19
Er wordt een landelijk wolvendeskundigenteam opgericht dat 24/7
bereikbaar is voor advies bij calamiteiten. Dit zijn deskundigen met veel
inhoudelijke kennis over de wolf, die ambtenaren en bestuurders bijstaan
met noodzakelijke inzichten tijdens calamiteiten waarbij een wolf be-
trokken is. Dit deskundigenteam is niet bedoeld om op te treden tegen
stroperij of andere verstorende activiteiten richting wolven. Optreden
7
tegen illegale praktijken en wetsovertredingen is een taak van de politie
en provinciale toezichthouders.
Vraag 20
De wolf heeft zich in 2018 in Nederland gevestigd. Als in zeven jaar tijd al bijna
een kwart van de populatie is verdwenen en deze ontwikkeling zich de komende
jaren doorzet, wat betekent dit volgens u voor de verplichting die Nederland op
grond van de Habitatrichtlijn heeft om de wolf in een gunstige staat van instand-
houding te brengen en te houden?
Antwoord 20
Als er inderdaad sprake is van een groot aantal wolven dat verdwijnt uit
Nederland en Drenthe, dan werkt dat een gunstige staat van instand-
houding tegen. Er zijn op dit moment geen concrete aanwijzingen dat
hier stroperij plaatsvindt.
Hoogachtend,
Gedeputeerde Staten van Drenthe